Biến chứng thần kinh tiểu đường là biến chứng phổ biến nhất do bệnh tiểu đường gây ra và thường xuất hiện ở 50% bệnh nhân đái tháo đường type 1 và type 2. Đây là một trong những biến chứng nguy hiểm, làm suy giảm chất lượng sống của người bệnh tiểu đường. Vì vậy mỗi người tiểu đường đều cần hiểu rõ về các biến chứng này để phát hiện, phòng ngừa sớm và có phương pháp điều trị đúng cách.
Contents
Nguyên nhân gây biến chứng thần kinh ở người bệnh tiểu đường
Nguyên nhân chính gây biến chứng thần kinh tiểu đường đó là sự kết hợp giữa tổn thương dây thần kinh và tổn thương mạch máu nhỏ nuôi dưỡng dây thần kinh đó.
Các chuyên gia cho rằng, tình trạng đường trong máu cao trong thời gian dài ở người tiểu đường có thể sinh ra các chất độc hại, dẫn đến gây ra tổn thương trên các mô thần kinh. Đồng thời, mạch máu nuôi dưỡng cũng bị chít hẹp lại do đường huyết cao, khiến các dây thần kinh không được cung cấp đầy đủ các dưỡng chất, dần dần thoái hóa.
Ước tính rằng khoảng 50% người tiểu đường có biểu hiện của biến chứng thần kinh. Đây là một biết chứng phổ biến và nguy hiểm của bệnh tiểu đường. Bởi chúng là “tác nhân” thúc đẩy sự tiến triển của biến chứng loét bàn chân, gây ra ảnh hưởng to lớn đến chất lượng cuộc sống của người bệnh (đặc biệt nếu phải cắt cụt chi).
Thống kê cho thấy nguy cơ cắt chi ở người tiểu đường có biến chứng thần kinh cao hơn gấp 2 3 lần so với những người bình thường. Điều này cũng sẽ gây ra gánh nặng kinh tế cho người bệnh và thân nhân gia đình của họ.
Dấu hiệu nhận biết biến chứng thần kinh tiểu đường
Biến chứng thần kinh tiểu đường có thể gặp ở các nhóm tổ chức thần kinh khác nhau và với các triệu chứng khác nhau.
Dấu hiệu bệnh thần kinh ngoại vi
Biến chứng thần kinh ngoại vi của căn bệnh tiểu đường là các tổn thương ở dây thần kinh ngoại vi, phổ biến là dây thần kinh bàn chân và chân.
Các triệu chứng bao gồm:
- Tê hoặc ngứa ran ở bàn chân hoặc cẳng chân
- Đau hoặc cảm giác nóng rát
- Mất cảm giác ở bàn chân hay cẳng chân
Đôi khi, các triệu chứng này cũng có thể xảy ra ở bàn tay hoặc cánh tay.
Dấu hiệu bệnh thần kinh khu trú
Biến chứng này làm ảnh hưởng đến một dây thần kinh hoặc một khu vực cụ thể tại vị trí bất kỳ nào trên cơ thể. Các triệu chứng này có thể xuất hiện một cách đột ngột. Bệnh thường không gây ra các vấn đề lâu dài và các triệu chứng này thường cải thiện trong vài tuần hoặc đến vài tháng. Một số triệu chứng bao gồm:
- Tức ngực
- Đau mắt, thay đổi về tầm nhìn
- Liệt một bên mặt
- Đau ở một vùng cục bộ nào đó trên cơ thể
Dấu hiệu bệnh thần kinh tự chủ
Bệnh tiểu đường cũng có thể ảnh hưởng đến hệ thống các dây thần kinh tự chủ – hệ thống kiểm soát các hoạt động vô thức và các chức năng khác của cơ thể như nhịp tim, hô hấp, tiêu hóa, tiểu tiện, phản ứng con ngươi và kích thích tình dục.
Vì thế, người bị biến chứng thần kinh tự chủ sẽ có các dấu hiệu như:
- Tiểu không kiểm soát và không có khả năng làm rỗng bàng quang hoàn toàn…
- Tiêu chảy, táo bón, buồn nôn, khó nuốt…
- Rối loạn chức năng tình dục…
- Chóng mặt, ngất xỉu…
- Giảm lượng dịch nhờn âm đạo…
- Ra nhiều mồ hôi, có thể ra mồ hôi vào ban đêm…
- Hạ huyết áp tư thế, nhịp tim đập nhanh…
Dấu hiệu bệnh thần kinh gần
Biến chứng này sẽ ảnh hưởng đến các dây thần kinh hông, đùi hoặc mông, thường gặp ở các người trung niên trở lên. Các triệu chứng này có thể không đối xứng giữa 2 chân. Một số biểu hiện thường gặp:
- Đau dữ dội ở vùng đùi, bụng
- Loạn cảm ở chân
- Cơ đùi yếu và teo cơ.
- Khó khăn khi thay đổi về tư thế từ ngồi sang đứng.
- Đôi khi có giảm cân đáng kể
Những biểu hiện do căn bệnh thần kinh gần ở người tiểu đường có thể giảm dần khi đường huyết được kiểm soát tốt trở lại.
Cách điều trị biến chứng thần kinh tiểu đường
Mặc dù biến chứng thần kinh do bệnh tiểu đường rất khó để chữa khỏi, nhưng nó vẫn có những phương pháp điều trị để giúp kiểm soát các triệu chứng, đảm bảo chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân.
Đầu tiên, bệnh nhân cần giữ được mức đường huyết ổn định để tổn thương dây thần kinh không trở nên trầm trọng hơn. Theo đó, một chế độ sinh hoạt khoa học, hợp lý kết hợp với thuốc men đầy đủ là điều rất quan trọng.
Nhiều nghiên cứu gần đây cho thấy vai trò quan trọng của các loại sản phẩm thảo dược chuyên biệt cho biến chứng tiểu đường trong việc giúp hỗ trợ cải thiện biến chứng thần kinh. Theo đó các sản phẩm này có thể giúp bảo vệ tính toàn vẹn của thần kinh, mạch máu, cân bằng rối loạn chuyển hóa, từ đó mang lại hiệu quả tác động “kép” cho người bệnh:
- Hỗ trợ cải thiện triệu chứng đau tê, bỏng rát, châm chích, rối loạn cương…. do biến chứng thần kinh gây ra.
- Giúp ổn định đường huyết và phòng ngừa các biến chứng tiểu đường khác.
Nhiều chuyên gia nhận định: Đây cũng là một sự lựa chọn tốt giúp người tiểu đường giúp tăng chất lượng cuộc sống và kéo dài tuổi thọ.
Phòng ngừa biến chứng thần kinh tiểu đường như thế nào?
Kiểm soát đường huyết là cách tốt nhất để phòng ngừa hoặc ngăn chặn sự tiến triển của bệnh thần kinh tiểu đường. Người bệnh tiểu đường cần ổn định đường huyết trong giới hạn khuyến cáo của bác sĩ bằng một chế độ ăn uống, tập luyện hợp lý và dùng thuốc đều đặn.
Bên cạnh đó, đừng quên chăm sóc bàn chân hằng ngày để giảm thiểu nguy cơ gặp biến chứng loét bàn chân. Dưới đây là cách chăm sóc bàn chân tiểu đường như sau:
- Kiểm tra bàn chân, kẽ chân, da chân, móng chân hàng ngày xem có vết xước, vết rộp, vết chai sạn, khô nứt, đỏ nóng căng bất thường nào không. Nếu có bất thường, thì cần báo cho bác sĩ hoặc đến bệnh viện để kiểm tra và được hướng dẫn cách chăm sóc đúng.
- Vệ sinh bàn chân sạch sẽ bằng xà phòng và nước ấm. Nếu da quá khô thì có thể dùng kem dưỡng ẩm nhưng không thoa vào kẽ chân.
- Cắt móng chân, móng tay thường xuyên bằng cách cắt thẳng ngang, tránh cắt quá sát vào phần da và không cắt vào khóe móng.
- Luôn mang giày dép, tất để giữ ấm và bảo vệ chân. Với giày, phải chọn giày kín ngón và gót mềm, bên trong không gồ ghề để không bó sát vào bàn chân. Với tất, cần chọn tất mềm, không có đường may và thường xuyên thay tất sạch, khô mỗi ngày.
- Cẩn thận với nhiệt độ, nên dùng nhiệt kế hoặc mu bàn tay, khuỷu tay để kiểm tra nhiệt độ nước trước khi dùng.
- Không ngồi bắt chéo chân quá lâu, bạn nên nâng cao chân khi ngồi và tập vận động ngón chân, bàn chân hàng ngày.
